De transcenderende functie
Als een brug verbindt de transcenderende functie onoverbrugbare tegenstellingen tussen het bewustzijn en het onbewuste in de psyche.
Met de bewustwording van de compenserende en transcenderende functies van de psyche wordt aan het ik geleidelijk aan zijn eigen bron zichtbaar, het zelf, en daarmee het centrum van het vormgevende dat het vormgevend creatieve voortbrengt (Neumann 1992: 111). Als locatie van vormgevende vormgeving onderscheidt zich de menselijke psyche van de haar omgevende en haar vooropgegane bestaansvormen zoals dier, plant, fungus, mineraal, ster en ‘leegte’ (91). Zij onderscheidt zich
- eenmaal door het bewuste creatieve proces zelf;
- een ander maal door haar streven compenserend en regulerend in te grijpen op het ik-bewustzijn om een holistische balans te onderhouden (Jung GW 8);
- en ten derde door haar ‘transcenderende functie’ die een onoverbrugbare tegenstellingsspanning tussen het bewustzijn en het onbewuste tracht te overbruggen.
De vorm die Van de Rijp aan zijn hoftuin gaf spreekt voor een geactiveerde transcenderende functie. De standenmandala links achter hem transcendeert de maatschappelijke tegenstellingen tussen de vier standen en is mogelijk een bewuste kritiek aan de onderdrukking van de boerenstand. De middelste mandala, de mandala van het zelf, spreekt voor een onbewust proces van transcendering, van overbrugging en vereniging van tegenstelling in de psyche. De abstracte vormen gevormd uit vierkant en cirkel wijzen onder meer op de tegenstelling van het symbolisch mannelijke en het symbolisch vrouwelijke en het proces deze tegenstelling te transcenderen, te verenigen.
Van de Rijp had als koopman voor zijn zaken een goed ontwikkeld verstand nodig en ontwikkelde hem in zijn zaken steeds verder. Ook dat hij zijn ‘hand in eigen boezem’ steekt laat zich Jungiaans lezen als een transcenderende beweging. Als een uitdrukking van het verlangen en het trachten een mogelijke kloof tussen het ontwikkelde verstand en het nog verder te ontwikkelen gevoel te transcenderen, te overbruggen, om hen te verbinden en te verenigen.
- 100 jaar Rijpenhofje
- Het Rijpenhofje
- Schilderijen
- Waardering
- Gerard van de Rijp in zijn tuin
- Het spirituele hof
- Het beminde hof
- Het analytische hof
- Appels en peren vergelijken
- Alchemie, Chassidisme en tuinkunst
- Jungiaanse en symbolische psychologie
- Van de Rijps tuinkunst als onbewuste expressie
- De hogere én de lagere mens
- Een momentopname van innerlijke rijping
- Vier, drie, twee en één in het tuinportret
- Onvermoeide fascinatie
- Een leven lang
- Conclusie en wens
- Gozewijn Centen en zijn gezin
- Schilderijen
- Het Rijpenhofje in 1982
- Reglement voor het Rijpen Hofje 1837
- Vier eeuwen hofjes in Amsterdam
- Dank
- Bronnen