Het onbewuste als kans
Sigmund Freud, 1856 - 1939, zag in het onbewuste een causaal problematisch reservoir van het individuele verleden. Consequent richtte hij zich in zijn psychoanalyse op de verwerking van het causale problematische verleden van het individu. Daarbij verbond hij libido, psychische energie, met seksualiteit. Deze voorstellingen werden en bleven tot op heden populair.
Carl Gustav Jung, 1875 - 1961, besefte echter, dat het onbewuste ook creatieve teleologische, op de toekomst gerichte intenties en genezende tendenties heeft. Hij zag in het onbewuste ook een kans voor een beter toekomst. Wat het aandraagt kan de genezing dienen en de mens completeren, mits hij het onder ogen durft te zien en toe laat. Tevens zag Jung in seksualiteit slechts één van vele mogelijke uitingen van libido. Dit zijn twee essentiële verschillen tussen Freuds psychoanalyse en Jungs analytische psychologie.
Het lijkt interessant te overwegen in hoe verre de religieuze huizen waaruit Freud en Jung kwamen in deze verschillen mogelijk een rol speelden. Freud, die als eerste het individuele onbewuste wetenschappelijk onderzocht, was van huize Joods, en Jung, die het collectieve onbewuste onderzocht, protestant. S. Hurwitz (1952) toonde aan, dat het Chassidisme al en begrip gebruikte dat inhoudelijk overeenkomt met wat later het onbewuste werd genoemd. Dit wordt begrijpelijk uit de zoorgvuldige aandacht van het Chassidisme voor de innerlijke bewegingen en processen van de mens.
Franz von Stuck, 1863 - 1928 De zonde, 1893 Olie op doek, 95 × 60 cm Neue Pinakothek, München Waterborough 2008 commons.wikimedia
Sommige mensen schuwen of vrezen zelfs een bewuste ontmoeting met het onbewuste als een bedreiging van duistere en onhandelbare krachten. Dit is niet ongegrond. Zoals Freud aantoonde zal wat hardnekkig vergeten, onderdrukt, ontkend en verdrongen wordt evenzo hardnekkig terugkeren en problemen veroorzaken. Jung echter toonde aan, dat het energetisch economischer en nuttiger is, de vaak eerst onbegrijpelijke inhouden die het onbewuste aanbiedt te onderzoeken, om hen ogen te zien en om zich ermee bewust te arrangeren. Waar het onbewuste een verleden problematiseert werkt het naar genezing toe (Longden 2013).