Ontmoeting met het onbewuste
De ontmoeting met het onbewuste in de tweede levenshelft begint vaak met een ontmoeting met de schaduw als representant van het persoonlijk onbewuste, gevolgd door archetypen die het collectieve onbewuste representeren. De ontmoetingen doelen op de completering van de persoonlijkheid. In Jungs ogen gaat het hierbij om het natuurlijke proces innerlijke tegenstellingen te verenigen. Wordt men zich van zulke tegenstellingen bewust, ervaart men aanvankelijk een ‘vreemde ander in mij’ (Jung GW 13: 376).
Dit binnendringen van het vooreerst nog onbewuste ‘zelf’ in het bewustzijn is niet zonder gevaren. Typisch duiken eerst onbewuste negatieve eigenschappen op, de Jungiaanse schaduw, die het onvoorbereide bewustzijn kan schokken. Indien het bewustzijn dit proces intellectueel noch moreel aankan, kan dit de betroffene verwarren en in het ergste geval uitlopen op een psychose (Jung GW 13: 346).
De confrontatie met het onbewuste is een irrationeel en kennistheoretisch proces. Wat vroeger op chemische stoffen in een retort en op de ‘filosofische boom’ geprojecteerd werd, begrijpen wij vandaag eerder als psychisch proces. De poëtische metafoor, dat de natuurlijke psychologische groei vergelijkt met de groei van een boom, lijkt nog een treffend beeld om de ervaringen in dit proces begrijpelijk te maken.
Een intellectueel begrijpen is echter onvoldoende. Want de eigenlijke inhoud van dit ‘individuatieproces’ is de levendige en indrukwekkende ervaring van wat met ons zelf gebeurt. Het is een illusie te menen, dat een begrijpen van woorden en begrippen en een zich invoelen de ervaring zouden kunnen vervangen. Het proces verliest in een intellectuele reductie en emotionele nabootsing haar levenssubstantie (Jung GW 13: 376).
Dit gebeurde al toen alchemisten zich begonnen te scheiden naar ‘laboratorium’ en ‘oratorium’. Het laboratorium ontdekte de scheikunde en verloor het mysterie. Het oratorium miste de scheikunde en verdwaalde in mystieke ideeën. Vandaag betreuren we de laatsten en voelen medelijden met hen en we bewonderen en idealiseren de eersten. Wie echter vraagt naar het lot van de ziel die uit het gezichtsveld verdween?
Met de opname van onbewuste inhouden in het bewustzijn groeien bewustzijn, persoonlijkheid en zelfbeeld. Deze groei uit zich onder ander in een toegenomen acceptatie van de eigen complexe en soms tegenstrijdige persoonlijkheid en in een aanvaarden van de eigen gebreken en beperkingen. Deze groei uit zich ook in de verandering van een groot, opgeblazen en verwaand ego in een sterk ego dat zich zelf kent en zich minder snel op de tenen getrapt voelt.
- 100 jaar Rijpenhofje
- Het Rijpenhofje
- Schilderijen
- Waardering
- Gerard van de Rijp in zijn tuin
- Het spirituele hof
- Het beminde hof
- Het analytische hof
- Appels en peren vergelijken
- Alchemie, Chassidisme en tuinkunst
- Jungiaanse en symbolische psychologie
- Van de Rijps tuinkunst als onbewuste expressie
- De hogere én de lagere mens
- Een momentopname van innerlijke rijping
- Vier, drie, twee en één in het tuinportret
- Onvermoeide fascinatie
- Een leven lang
- Conclusie en wens
- Gozewijn Centen en zijn gezin
- Schilderijen
- Het Rijpenhofje in 1982
- Reglement voor het Rijpen Hofje 1837
- Vier eeuwen hofjes in Amsterdam
- Dank
- Bronnen